Ακούμε καθημερινά για την κρίση του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα μας και για διαρθρωτικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν για να μπορέσουμε να οδηγηθούμε από τη μιζέρια στην πρόοδο. Είναι έτσι όμως τα πράγματά. Η κρίση στην Ελλάδα μας είναι πολιτική ή πολιτιστική. Μήπως πραγματικός φταίχτης είναι ο Έλληνας σαν οντότητα και όχι η πολίτικη σαν ιδέα; Γιατί τα πολιτικά συστήματα είναι θεωρίες και ιδεολογίες του ανθρώπου. Ο άνθρωπος κάνει την πολιτική και όχι η πολιτική τον άνθρωπο. Ο πολιτικός είναι άνθρωπος και όχι ιδεολογία και με τις αξίες του και τις πράξεις του διαμορφώνει την πολιτική.
Ας κάνουμε λοιπόν μία μικρή ανάλυση παρακάτω για το τι ακριβώς είναι ΠΡΟΟΔΟΣ και πως μπορεί ο καθένας να την επηρεάσει βάσει των αξιών και τις προτεραιότητες της καθημερινότητας του. Ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε ποιος πραγματικά φταίει. Η θεωρία ή η πράξη; Η ιδέα ή ο άνθρωπός;
Τι είναι πρόοδος;
Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) έθετε για καιρό το ερώτημα και η τρέχουσα κρίση καθιστά επιτακτικό να απαντήσουμε.
Σύμφωνα με τον αγγλοσαξονικό Διαφωτισμό, πρόοδος σημαίνει μείωση της αθλιότητας και μεγέθυνση της ευτυχίας. Δεν σημαίνει δημιουργία πλούτου, που αποτελεί ενίοτε χρήσιμο εργαλείο αλλά ποτέ τον τελικό σκοπό. Συνεπώς πρέπει να εγκαταλείψουμε τη λατρεία του χρήματος και να δημιουργήσουμε μια κοινωνία με περισσότερη ανθρωπιά και με κριτήριο την ποιότητα της ανθρώπινης εμπειρίας. Υπό τον όρο ότι πληρωνόμαστε ανάλογα με την παραγωγικότητά μας, μπορούμε να επιλέξουμε οποιονδήποτε τρόπο ζωής είναι καλύτερος για την ποιότητα της ζωής μας.
Τι μπορεί να ενέχει αυτό; Παράδειγμα είναι ότι παρά τη δημιουργία πλούτου, η ευτυχία δεν μεγεθύνθηκε. Κανένας δε μπορεί το αμφισβητεί αυτό. Η επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης, συνεπώς, δεν αποτελεί στόχο για τον οποίο πρέπει να κάνουμε και τόσο μεγάλες θυσίες. Ιδίως, δεν πρέπει να θυσιάσουμε τη σημαντικότερη πηγή ευτυχίας που είναι η ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων, στο σπίτι, στην εργασία, στην κοινωνία. Θυσιάσαμε πάρα πολλά εξ αυτών στο όνομα της ενίσχυσης της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας.
Προ πάντων θυσιάσαμε τις αξίες μας. Στη δεκαετία του 1960, το 60 % των ενηλίκων έλεγαν ότι πίστευαν «πως μπορούν να εμπιστεύονται τους περισσότερους ανθρώπους». Σήμερα, το λέει μόλις το 30%. Η πτώση στην εμπιστοσύνη προς την ανθρώπινη συμπεριφορά είναι σαφής στον πολιτιστικό, στον πολιτικό και στον τραπεζικό τομέα, αλλά μπορούμε επίσης να την δούμε στην οικογενειακή ζωή (περισσότερες ρήξεις), στις παρέες (λιγότεροι φίλοι για να εμπιστευθείς), στον εργασιακό χώρο (αυξημένος αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ συναδέλφων).
Αντιμετωπίζουμε όλο και περισσότερο το ιδιωτικό συμφέρον ως το μοναδικό κίνητρο στο οποίο μπορούμε να βασιστούμε και τον ανταγωνισμό ανάμεσα στα άτομα ως τον τρόπο πλουτισμού. Αυτό συχνά είναι αντιπαραγωγικό και δεν παράγει έναν ευτυχισμένο εργασιακό χώρο, αφού ο ανταγωνισμός για την κοινωνική θέση είναι στην πραγματικότητα ένα παιχνίδι μηδενισμού. Αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι, μια κοινωνία που να βασίζεται σε πράξεις που αποφέρουν θετικό αποτέλεσμα. Οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι ένα μίγμα εγωισμού και αυταπάρνησης, αλλά γενικά να νιώθουν καλύτερα όταν εργάζονται βοηθώντας ο ένας τον άλλον παρά σαμποτάροντας ο ένας τον άλλον.
Η κοινωνία μας είναι άκρως ατομικιστική, έχει υπερβολικό ανταγωνισμό και όχι αρκετούς κοινούς στόχους. Θεοποιούμαι την επιτυχία για την κοινωνική θέση και υπονομεύουμε έτσι τον αμοιβαίο αλληλοσεβασμό μας (ο σκοπός αγιάζει τα μέσα).
Για να χτίσουμε μια κοινωνία που να βασίζεται στην εμπιστοσύνη πρέπει να αρχίσουμε από το σχολείο και το σπίτι. Τα παιδιά πρέπει να διδαχτούν ότι η ευγενέστερη ζωή είναι αυτή που παράγει τη λιγότερη δυστυχία και την περισσότερη ευτυχία για τον κόσμο. Αυτός ο κανόνας πρέπει να εφαρμοστεί επίσης στις επιχειρήσεις και την επαγγελματική ζωή. Οι άνθρωποι θα πρέπει να κάνουν δουλειές που είναι χρήσιμες στην κοινωνία και όχι μόνο για τα κέρδη. Και όλα τα επαγγέλματα, πρέπει να έχουν έναν ξεκάθαρο, επαγγελματικό, ηθικό κώδικα που θα απαιτείται και θα πρέπει να τηρείτε από όλους.
Χρειαζόμαστε συνεπώς μια στροφή προς την κατεύθυνση της κοινωνικής ευθύνης και της αλληλεγγύης και μακριά από τον ατομικισμό. Είναι πιθανή η αντιστροφή του σημερινού πολιτιστικού ρεύματος κατά αυτόν τον τρόπο; Γιατί όχι; Ένα ρεύμα μπορεί να αλλάξει και συχνά είναι στις δύσκολες εποχές (όπως τη δεκαετία του 1930 στη Σκανδιναβία) που οι άνθρωποι αναγκάζονται να αποφασίσουν να επιδιώξουν έναν τρόπο ζωής πιο ομαδικό.
Έχω διαβάσει ένα βιβλίο, «το βιβλίο «Happiness» (2005) του Λόρδου Layard καθηγητή του London School of Economics Center for Economic Performance. που επίσης έχει γράψει και το «A Good Childhood» (2009)»,. για το πώς μπορεί να γίνει αυτό και θα αναφέρω εδώ τρία βασικά του σημεία:
Πρώτον, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το σχολικό σύστημα για να προωθήσουμε ένα καλύτερο αξιακό σύστημα.
Δεύτερον, οι ενήλικοι πρέπει να επανεκτιμήσουν τις προτεραιότητές τους ως προς το τι είναι σημαντικό. Τα πρόσφατα γεγονότα ίσως το ενθαρρύνουν αυτό και η σύγχρονη έρευνα για την ευτυχία μπορεί να προτείνει απαντήσεις.
Τρίτον, οι πολιτικοί και οι οικονομολόγοι πρέπει να υιοθετήσουν πιο ρεαλιστικά πρότυπα για το τι κάνει τους ανθρώπους ευτυχείς και τι κάνει τις αγορές να λειτουργούν.
Τρεις ιδέες που διδάσκονται στις επιχειρηματικές σπουδές και πρέπει να επανεξεταστούν ως προς πολλά τους σημεία. Η μία είναι η θεωρία των «αποδοτικών κεφαλαιαγορών», που τώρα σαφώς έχει χάσει την αξιοπιστία της.
Η δεύτερη είναι η θεωρία των κινήτρων, η οποία λέει ότι οι διαχειριστές αποδίδουν καλύτερα αν τους παρέχονται πολύ ισχυρά οικονομικά κίνητρα ώστε να υπερβαίνουν τα προσωπικά τους συμφέροντα και να τα ευθυγραμμίζουν με εκείνα του εργοδότη (των μετόχων, της επιχείρησης, του όποιου εντολοδόχου). Αυτό έχει οδηγήσει στην υπερβολική σύνδεση της αμοιβής με την απόδοση, και αφενός έχει υπονομεύσει το κίνητρο να κάνεις καλά τη δουλειά σου και αφετέρου έχει εισάγει περιττές εντάσεις ανάμεσα στους συναδέλφους.
Τρίτη είναι η φιλοσοφία της «διαρκούς αλλαγής» (η φιλοσοφία της αρπαχτής όπως το λέω εγώ), που προωθείται από συμβουλευτικές επιχειρήσεις οι οποίες κοιτάζουν μόνο το συμφέρον τους, και που δεν λαμβάνει υπόψη της την ανθρώπινη ανάγκη για σταθερότητα, στο όνομα κερδών αποδοτικότητας που όπως αποδείχτηκε, συχνά δεν πραγματοποιούνται.
Δεν θέλουμε ούτε καπιταλισμό, ούτε κομμουνισμό. Τον καπιταλισμό τον ζούμε καθημερινά και όπως έχει αποδειχτεί οι κομμουνιστικές χώρες υπήρξαν οι λιγότερο ευτυχείς στον κόσμο και είχαν επίσης μη αποδοτικές οικονομίες. Χρειαζόμαστε έναν πιο ανθρώπινο σύστημα, που θα βασίζεται όχι μόνο στην καλύτερη ρύθμιση αλλά και στις καλύτερες αξίες.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΑ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ. ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΞΙΩΝ. ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΞΑΝΑΒΡΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ ΠΟΥ ΟΙ ΠΑΤΕΡΑΔΕΣ ΜΑΣ ΑΠΑΞΙΩΣΑΝ. Οι αξίες μετρούν και επηρεάζονται από τις θεωρίες μας. Δεν χρειαζόμαστε μια κοινωνία βασισμένη στον ανταγωνισμό μεταξύ των ατόμων. Πέρα από την επιβίωση, η καλύτερη εμπειρία που μια κοινωνία μπορεί να προσφέρει είναι το συναίσθημα ότι άλλοι άνθρωποι είναι στο πλευρό σου. ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΥΠΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ. ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΠΟΥ ΘΑ ΞΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΙ ΤΗ ΜΙΖΕΡΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ "ΤΑΪΖΟΥΝ" ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου